شاید با شنیدن اسم لئوناردو داوینچی، تابلوهای معروف او یعنی مونالیزا و شام آخر در ذهن تان تداعی شود. البته احتمالا با دانستن اینکه او مخترع ماشین پرنده هم بوده است، شگفت زده شوید.
در این مقاله به بررسی کامل زندگینامه و آثار هنری “مرد رنسانسی” می پردازیم. پس با ما همراه باشید.
معرفی مختصر و سالهای اولی زندگی لئوناردو داوینچی
لئوناردو داوینچی نقاش، مجسمه ساز، معمار، مخترع و مهندس ابزارهای نظامی در دوره رنسانس بود که استعداد بی نظیر و ذهنی بسیار کنجکاو و خلاق داشت. او ۱۵ آوریل سال ۱۴۵۲ میلادی در مزرعه های نزدیک دهکده آنچیانو به دنیا آمد.
این دهکده در ایالت تاسکانی است که فاصله ۱۸ مایلی از غرب فلورانس دارد. در ۵ سالگی به علت مرگ مادرش، به خانواده پدری اش در وینچی پیوست تا با عمو و پدر و مادر بزرگش زندگی کند. نام خانوادگی او نیز از همین منطقه گرفته شده است.
تحصیلات و اولین نقاشی های داوینچی
داوینچی جوان تحصیلات آکادمیک زیادی نداشت و تنها خواندن و نوشتن و ریاضیات را فرا گرفت. در ۱۴ سالگی به آموزش حرفه هایی مانند آهنگری، چرم دوزی، نجاری، نقاشی و مجسمهسازی پرداخت. اولین اثر ثبت شده از او نقاشی در سال ۱۴۷۳ با قلم و دوات است که منظره ای از دره آرنو را ترسیم کرده است.
اولین استاد او آندره دِل وروکیو در فلورانس بود. با استعدادی که لئوناردو از خودش نشان داد، موفق شد به عضویت کارگاهی در آید که مربوط به اتحادیه هنرمندان برتر فلورانس بود.
گفته میشود که یکی از آثار مشهور داوینچی به نام “غسل تعمید مسیح” توسط اولین استادش یعنی دل وروکیو و یکی از شاگردانش در سال ۱۴۷۵ تکمیل شده است. خود داوینچی تنها پس زمینه و فرشته کوچکی که لباس مسیح را در دست دارد، نقاشی کرده است.
متاسفانه در حال حاضر کمتر از ۱۲ اثر اصلی و واقعی از این هنرمند باقی مانده است. این نکته نیز قابل ذکر است که در کل داوینچی نقاش پرکاری نبود.
در ادامه به بررسی کامل ترین آثار هنری او می پردازیم:
1- مرد ویترویوسی
ترکیبی خارقالعاده از علم و هنر را در این اثر داوینچی یعنی “مرد ویترویوسی” می توان مشاهده کرد. تاریخ ترسیم این اثر در سال ۱۴۹۲ میلادی تخمین زده می شود. در این طراحی به ظاهر ساده، نقشی از یک مرد برهنه را مشاهده می کنید که دست و پاهای خود را در 2 حالت باز کرده و پیکر او هم در مربع و هم در دایره رسم شده در اطرافش، جای گرفته است.
نام این اثر برگرفته از ویتروویوس است، مردی معمار که در روم باستان، قبل از میلاد مسیح زندگی می کرد. او به استفاده از نقش پیکرهای انسانی در تصاویر معابد و کاخ ها شهرت داشت. او باور داشت که بدن انسان حالت جالبی دارد که میتواند هم در محیط مربع و هم در محیط دایره جای گیرد.
از آن زمان افراد بسیاری سعی کردند تئوری ویتروویوس را بهصورت طراحی اثبات کنند. داوینچی با تسلطی که بر ریاضیات، هندسه و هنر داشت، موفق شد به بهترین شکل این شاهکار را به تصویر بکشد. اما این اثر فقط یک اثبات تئوری نیست و نباید آن را ساده انگاشت.
نظریات بسیاری در مورد اضلاع و ابعاد استفاده شده در این تصویر وجود دارد. همچنین برخی باور دارند که مربع نماد دنیای جسمانی و دایره نمادی از عالم روحانی و معنوی است. حالت دست و پای این مرد هم مانند به صلیب کشیده شدن مسیح است که دنیای جسمانی را به عالم روحانی متصل میکند.
توضیحات بیشتر در مورد معادلات هندسی و ریاضیاتی این اثر را می توانید در اینترنت جستجو و نقد و بررسی های آن را مطالعه فرمایید. این اثر هم اکنون در گالری آکادمی میلان قرار دارد.
2- شام آخر
در سال ۱۴۹۵ دوک میلان، داوینچی را به کشیدن نقاشی بر روی دیوار سالن غذاخوری صومعه سانتاماریا مامور کرد. تکمیل شدن این اثر حدود ۳ سال زمان برد. موضوع این تابلو نقاشی، شب قبل از به صلیب کشیده شدن مسیح را نشان میدهد.
این حضرت با حواریون خود سر میزی نشسته و شام می خورد و می داند که یکی از این ۱۲ نفر به او خیانت خواهد کرد. دلیل نامگذاری این اثر نیز همین داستان غم انگیز است.
در این شاهکار هنری حالات چهره و زبان بدن افراد به طور باور نکردنی زیبا و هنرمندانه ترسیم شده است. ابعاد این اثر ۸.۸ × ۷ متر می باشد که یکی دیگر از جنبه های حیرت برانگیز آن است.
در این تابلو نیز مانند دیگر آثار داوینچی، رمز و رازهای بسیاری نهفته است، مانند نبودن جام مقدس در دست حضرت مسیح، حضور مریم مجدلیه و دیگر تئوری های اسرار آمیز. برای آشنایی بیشتر با این فرضیات میتوانید رمانی از دن براون بنام رمز داوینچی را مطالعه کنید یا فیلم سینمایی با همین نام و با بازی تام هنکس را مشاهده کنید.
تاکنون ۷ مرحله بازسازی و احیا روی تابلو شام آخر انجام شده و آخرین و گرانترین آن در سال ۱۹۹۹ به پایان رسید. نقاشی که امروزه میبینید، 42.5 درصد اثر خود داوینچی، ۴۰ درصد بازسازی و اضافات مرمت کاران و هنرمندان در طول زمان و 17.5 درصد خرابی غیر قابل مرمت می باشد.
3- نبرد آنگیاری
در سال ۱۵۰۳ همزمان با کار بر روی تابلو مونالیزا، داوینچی مامور شد تابلویی با 2 برابر ابعاد شام آخر نقاشی کند. البته او این اثر را بعد از 2 سال رها کرد و آن نقاشی نیمه کاره، رو به زوال گذاشت.
موضوع این تابلو دیواری بزرگ به نبردی در سال ۱۴۴۰ در ایتالیا اشاره داشت که مردانی با اسب و شمشیر در حال مبارزه کردن را نشان می داد. این نقاشی با آبرنگ روی دیوار گچی کشیده شده بود.
بعد از بازسازی بنایی که تابلو نبرد آنگیاری در آن ترسیم شده بود، این اثر بزرگ در هزارتوی تاریخ پنهان شد. تنها مدارک برای اثبات کردن وجود این تابلو، طرح های اولیه ای است که در کارگاه خود لئوناردو دیده شده بود.
این طرح های اولیه و ناقص توسط هنرمندی مشهور به نام روبنز در اوایل قرن ۱۷ میلادی تکمیل شد و عکس های موجود از این اثر در واقع به دست این نقاش به تصویر درآمده است.
4- مونالیزا
آخرین و البته شناخته شده ترین اثر داوینچی، تابلوی مونالیزا می باشد. رمزآلودترین قسمت این تابلو، لبخند عجیب بانویی است که در این پورتره نیم تنه حضور دارد.
گمانه زنی های بسیاری در مورد هویت این بانو انجام شده، از جمله مادر خود لئوناردو، پرنسس ایزابلا از ناپل یا کورتیزانی بی نام و نشان. بعضیها نیز بر این باورند که این فرد زن نبوده و یکی از شاگردان داوینچی است که لباسی زنانه پوشیده است.
موثق ترین گزینه، بانو لیزا دِل جیوکوندو، همسر تاجر ابریشمی ثروتمند اهل فلورانس می باشد. اسم اصلی این اثر که “لا جیوکوندا” بوده نیز اعتبار این فرضیه را قوت می بخشد.
به باور برخی از تاریخ نگاران این تابلو به مناسبت تولد فرزند این زوج ترسیم شده و او در زمان نقاشی باردار بوده است. هرچند که به دلایل نامعلوم سفارش آنها هیچ موقع تحویل گرفته نشد، داوینچی مدتها برای به کمال رساندن این اثر روی آن کار می کرد.
اکنون این تابلو را در موزه لوور فرانسه، از پشت شیشه های ضد گلوله می توانید مشاهده کنید. این اثر بی نظیر به عنوان شاهکاری ارزشمند و گنجینه ملی، سالانه میلیون ها بازدید کننده از سرتاسر جهان دارد.
سالهای آخر زندگی داوینچی
داوینچی در سال ۱۵۰۶ میلادی و سن ۵۴ سالگی، برای خدمت کردن به حاکمان فرانسوی به میلان بازگشت. دلیل اصلی رفتنش از میلان هم یورش فرانسوی ها به ایتالیا در هفت سال قبل بود.
سال های آخر زندگی او بیشتر به مطالعات علمی آثار هنری صرف شد. مرگ داوینچی در تاریخ دوم ماه می سال ۱۵۱۹ (۶۷ سالگی) و در شهر رُم به ثبت رسیده است.
منبع :
نظرات